M ột là: Phải trình được phương án nhân sự được Bộ duyệt y
Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên – nguyên T ổng biên t ập Báo Lao đ ộng & Xã h ội (hi ện là T ổng biên t ập báo Nhà báo & Công lu ận) T Ừ M ỘT S Ứ M ỆNH L ỊCH S Ử + P. Trong suốt thời kỳ thiết kế Đề án và chuẩn bị xuất bản tờ báo, từ Sài Gòn ra Hà Nội, tôi đã ăn ngủ và làm việc suốt nhiều hôm sớm tại nhà riêng của anh Kim Quốc Hoa.
Sau này ông chuyển ngành và làm trợ lý cho Bộ trưởng thông báo Trần Hoàn.
Đã có nhiều phương án được trình. Hồ Chí Minh… Khi “ngựa đã thắng cương”, không còn cách nào khác là anh Trịnh Tố Tâm phải “cầu cứu” Thượng tướng Đặng Vũ Hiệp và Thượng tướng Nguyễn Nam Khánh – Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND. Hồ Chí Minh chuyển về Hà Nội để bổ nhiệm chức danh Tổng biên tập thay Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm.
Ở Trung ương Đoàn anh Trịnh Tố Tâm vốn đảm nhiệm khối Tư tưởng – Báo chí và là một người lừng lẫy danh tiếng. (Khi thành lập tờ báo anh Kim Quốc Hoa được bổ nhiệm làm Phó TBT phụ trách Tòa soạn tại Hà Nội). Đó là tại sao nh ững ng ười đ ặt n ền móng cho s ự ra đ ời c ủa t ờ báo l ại ch ọn ngày 25/8 là ngày khai sinh? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: Sau đúng 20 năm, đây là lần đầu tiên tôi chính thức hé lộ và ban bố câu chuyện hậu trường của cái ngày ý nghĩa này.
Đúng ngày 21/6/1993, B ộ tr ưởng Tr ần Đình Hoan chính th ức giao nhi ệm v ụ cho Ban Biên t ập Báo Lđ&XH chu ẩn b ị xu ất b ản S ố đ ầu tiên Trở lại việc nguồn gốc ra đời tờ báo của ngành LĐ-TB&XH.
Sáng kiến này lập tức nhận được sự ủng hộ của Lãnh đạo Bộ. Trong bối cảnh như nêu trên, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã đau đáu ôm sự cần thiết phải ra đời một tờ báo của ngành để làm công cụ tuyên truyền đường lối, chủ trương, hoạch định chính sách và thu nạp phản hồi từ thực tại cuộc sống để chính sách được hoạch định ngày càng thêm hoàn thiện.
Đó là 2 người đã góp nhiều công sức cùng tôi trong buổi sơ khai… Đặc biệt, người có công lao nhiều nhất- với vai trò là cố vấn- đã tương trợ đắc lực cho tôi từ việc soạn thảo Đề án cho tới việc tiến hành các thủ tục pháp lý để mau chóng có được giấy phép xuất bản tờ báo, đó là ông Nguyễn Thắng – Phó Vụ trưởng Vụ Báo chí, Bộ Văn hóa - Thông tin. Trước đó, đêm 21/8/1993, số báo đầu tiên đã được in ấn xong xuôi tại TP.
Bộ trưởng Trần Đình Hoan vốn là một nhà khoa học. Ở môi trường này, tôi đã được tắm mình trong bầu không khí đổi mới của đời sống báo chí ở một thành thị năng động trong thời kỳ đầu thập kỷ 1990. Giờ là lúc phải chọn cho Báo một thời khắc đẹp để làm ngày chào đời.
Nhưng ắt những gieo neo, nặng nhọc ấy đã tan biến hết chỉ sau 2 tháng được lãnh đạo Bộ chính thức giao nhiệm vụ. Khi Bộ Văn hóa và thông báo sáp nhập ông làm Phó Vụ trưởng Vụ Báo chí, Bộ VH-TT. Và cuối năm 1992, tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 1993 của ngành LĐ-TB&XH, một nội dung mới được chính thức đưa vào quyết nghị: Năm 1993 xuất bản tờ Tuần báo của ngành! Đ ẾN VI ỆC CH ỌN NGÀY KHAI SINH C ỦA T Ờ BÁO + P.
Vốn là phóng viên quân sự, tôi được phân công chuyên trách lĩnh vực chính sách hậu phương quân đội – tức là mảng chính sách thời hậu chiến. HCM để giải quyết mọi thủ tục như xin cấp giấy phép, thành lập BBT tạm, phương án tài chính, hội sở, rồi thành lập các cơ quan đại diện… Ngày 7/6/1993, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã chính thức ký Quyết định thành lập Báo Lao động & Xã hội.
Hồ Chí Minh và ngày 23/8 được chở máy bay ra Hà Nội. Sau khi nước nhà thống nhất, Bộ Thương binh – từng lớp đã ra đời do Thượng tướng Song Hào – Bí thư Trung ương Đảng giả trưởng.
Tôi ngay ngáy trở về TP. Ông yêu cầu tôi biểu đạt thật chi tiết, kĩ càng về tính khả thi của Đề án. Là ng ười đ ặt n ền móng cho s ự ra đ ời c ủa báo, ông có th ể cho bi ết Báo LĐ&XH đã ra đ ời trong b ối c ảnh nh ư th ế nào? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: trước nhất có thể nói, Bộ LĐ-TB&XH là một Bộ lớn của Chính phủ, có trọng trách rất nặng nề, đặc biệt là trong tình cảnh của một tổ quốc vừa qua những năm tháng liên miên của chiến tranh.
Sau khi chuyên chú lắng nghe và chất vấn tôi từng điểm, cuối buổi làm việc Bộ trưởng kết luận ngay: Cậu hãy cùng với anh em Vụ Tổ chức cán bộ vô cùng khẩn trương hoàn thiện Đề án để quyết tâm trong năm 1993 phải xuất bản được tờ Tuần báo của ngành! Ngay sau đó tôi đã gửi Đề án và thông báo kết luận của Bộ trưởng Trần Đình Hoan tới thầy Hà Minh Đức (Chủ nhiệm Khoa Báo chí của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội) và được thầy Hà Minh Đức vô cùng khích lệ, ngợi khen.
Thời kỳ ấy, sơn hà cực kỳ khó khăn, có nhiều vấn đề khôn cùng cần kíp, đơn cử như sự đòi hỏi phải cải cách chế độ tiền lương sau thất bại của cuộc cách tân Giá – Lương – Tiền năm 1985; Hay những vấn đề rất can dự của nhà nước như chính sách đối với thương binh – liệt sĩ, người có công với cách mạng… trong thời hậu chiến.
Thời kỳ này tôi đang là Phóng viên Báo Quân đội quần chúng. L ớp cán b ộ phóng viên hi ện nay c ủa báo đa ph ần r ất tr ẻ và ch ư a bi ết nhi ều v ề l ịch s ử ra đ ời c ủa t ờ báo. Việc Tổng biên tập Báo QĐND chẳng thể “vui vẻ” cho tôi chuyển ngành hoàn toàn có lý.
B ộ tr ưởng Tr ần Đình Hoan ký Quy ết đ ịnh Thành l ập "Qu ỹ Đ ền ơ n đáp nghĩa" ngày 31/8/1993. Hồ Chí Minh về Hà Nội ăn Tết. Khó có thể mô tả hết được niềm hạnh phúc của chúng tôi, những người trực tiếp thực hành Đề án và cả những người đã khôn xiết máu nóng vun đắp cho sự ra đời của tờ báo
Anh Kim Quốc Hoa lúc đó là Q. Cũng khoảng thời gian từ tháng 2 – 5/1993 là khoảng thời kì tôi – dưới danh tức là Thư ký riêng của đồng chí Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm – đi lại như con thoi giữa HN và TP.
Đầu năm 1990, tôi chính thức được Tổng Biên tập Báo QĐND điều động vào thường trú tại Cơ quan đại diện phía Nam của Báo Quân đội tại TP. Vào thời kỳ chuyển đổi cơ chế, Bộ Lao động đã được thống nhất với Bộ Thương binh và Xã hội thành Bộ LĐ-TB&XH. Và rốt cục mọi việc đã được khai thông. Thời kỳ này, sau sự kiện Đông Âu sụp đổ, Ban bí thơ đã ban hành một chỉ thị mới “V ề tăng c ường công tác lãnh đ ạo, qu ản lý báo chí” nên việc xin phép xuất bản một tờ báo mới đòi hỏi khôn xiết phải dày công.
Với lĩnh vực được cắt cử tôi đã hợp tác chặt với tờ tùng san Lao động & từng lớp (Tờ tùng san lý luận của Bộ). Nhận được lịch báo của anh Lê Văn Minh, tôi tức khắc bay ra Hà Nội. Về việc này, đích thân Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã phải trực tiếp “giải mã” với đồng Trưởng ban Tư tưởng – văn hóa Trung ương là Hà Đăng và Thái Ninh, Bộ trưởng Bộ VH – TT Trần Hoàn và Bộ trưởng – Trưởng Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ Phan Ngọc Tường.
Năm 1989 – sau Đại hội VI – Thứ trưởng Trần Đình Hoan được trao trọng trách vờ vịt trưởng Bộ LĐ-TB&XH – khi ấy ông vừa tròn 50 tuổi – tuy chưa phải là Ủy viên Trung ương (Tại Đại hội VII năm 1991 ông mới được bầu vào BCH Trung ương Đảng). Vào một ngày trung tuần tháng 10 năm 1992, sau những ngày hồi hộp đợi chờ sự phản hồi, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã chính thức xếp lịch để nghe tôi thuyết trình về Đề án.
Vấn đề thứ 2 là xin cấp Giấy phép hoạt động. V: S ự kh ởi đ ầu cũng th ật kỳ công và đ ầy tâm huy ết. Lần trước hết được nối, ông đã gieo ngay vào lòng tôi một niềm tin vững chãi. Do đã nghiên cứu rất kỹ về chức năng, nhiệm vụ của Bộ LĐ-TB&XH cũng như đời sống báo chí thời kỳ đó nên cả thảy những câu hỏi đặt ra hầu như tôi đều “ghi được điểm” trước Bộ trưởng.
Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã ưng ý một cách đầy thuyết phục. Sau đúng 3 năm tờ báo ra đời và phát triển, năm 1996 anh Trịnh Tố Tâm được bầu làm Bí thư Đảng ủy khối kinh tế Trung ương nên thôi việc kiêm nhiệm TBT của Báo LĐ&XH.
Lãnh đạo Bộ đã quyết định điều động tôi, Phó Tổng biên tập đảm nhận Cơ quan đại diện Miền Nam tại TP. + Xin c ảm ơ n nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên đã dành cho chúng tôi cu ộc trò chuy ện thú v ị này. TBT báo Tuổi trẻ Thủ Đô. Và ông đã tuyên bố rộng rãi với anh em làm thuê tác báo chí trong ngành với ý thức: Nếu ai trình Đề án thành lập tờ Tuần báo của ngành LĐ-TB&XH được Bộ duyệt thì sẽ giao làm Tổng biên tập.
Đến ngày 21/6/1993 – đúng ngày Báo chí cách mệnh Việt Nam – Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã triệu tập họp với BBT và một số cán bộ mấu chốt, chính thức giao nhiệm vụ xuất bản tờ Tuần báo của Bộ Lao động – Thương binh & tầng lớp. Trước nhất về nhân sự. Chúng ta ph ải coi chính sách đ ối v ới ng ười có công nh ư m ột món n ợ, mà n ợ thì ph ải tr ả, l ờ đi thì l ịch s ử không bao gi ờ cho phép”… Với những trăn trở như thế, từ việc nghiên cứu lý luận đến đúc kết thực tại – trong những năm đầu của thời kỳ đổi mới –với trọng trách là Tư lệnh của ngành, hàng loạt chính sách mới đã ra đời và chóng vánh đi vào cuộc sống.
Năm 1992 tôi từ TP. # Việt Nam, làm ngày thành l ập. Như chúng ta đã biết, Đại hội VI của Đảng Cộng sản Việt Nam là Đại hội đánh dấu bước ngoặt lịch sử - Đại hội khởi đầu của sự nghiệp đổi mới sơn hà.
Hồ Chí Minh để ông nghe tôi diễn tả kỹ thêm về Đề án. Cũng cần phải nói rõ thêm, trong quá trình hoàn thiện Đề án và chuẩn bị ra đời tờ báo, có 2 người tôi không thể không nhắc đến đó là anh Kim Quốc Hoa và Nguyễn Ngọc Hiếu đã luôn kề vai sát cánh cùng tôi.
Vi ệc ta làm chính sách ch ậm không ph ải vì quá nghèo. Lúc đó Bộ mới chỉ có một tờ tùng san chuyên sâu về công tác nghiên cứu nên không thể phổ quát được sâu rộng các mặt công tác của ngành. Hai đồng chí cán bộ của Vụ Tổ chức – cán bộ là anh Nguyễn Hữu Đường và anh Nguyễn Văn Được được Bộ trưởng cắt cử chuyên trách thúc đẩy công việc này… Sau buổi làm việc ấy, vào một ngày đầu tháng 11 năm 1992, trong một chuyến công tác ở phía Nam, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã cho Thư ký là anh Bình mời tôi đến Văn phòng 2 của Bộ tại TP.
Ngày 1/10/1992, Đề án “Thành l ập t ờ Tu ần báo c ủa ngành LĐ-TB&XH” đã chính thức được hoàn thiện.
Vì lẽ đó, Báo cần lao & từng lớp đã có một ngày sinh hết sức có ý nghĩa. Và cuối cùng, đích thân Bộ trưởng Trần Đình Hoan lại phải thân hành đến gặp lãnh đạo Tổng cục Chính trị - Thủ trưởng Tổng cục lúc đó là Thượng tướng Lê Khả Phiêu – để xin cho tôi được chuyển ngành về Bộ LĐ-TB&XH… không thể nói hết một khối lượng công việc chồng chất và gay cấn trong cái khoảng thời gian ngắn ngủi mấy tháng trời của thời kỳ ấy.
Xin ông vui lòng cho bi ết c ụ th ể h ơ n v ề quá trình bi ến Đ ề án thành hi ện th ực? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: Để ra đời được một tờ báo mới, quả thật phải giải quyết cả một “núi công việc” không hề đơn giản
Còn Nguyễn Ngọc Hiếu vốn là giảng viên dạy văn của Trường Đại học Cần Thơ nhưng có năng lực về kinh dinh báo chí, người bấy lâu đã ngay hiệp tác chặt chịa với tôi (khi thành lập tờ báo đã được bổ nhiệm làm Phó Trưởng Cơ quan đại diện miền Nam).
Đúng ngày 25/8/1993, chỉ sau một thời kì ngắn khẩn trương tổ chức vận hành, số báo trước tiên chính thức đã ra đời và được phát hành rộng rãi trên toàn quốc.
Đó là vào cuối tháng 7, đầu tháng 8 năm 1993, mọi tiến trình chuẩn bị cho sự ra đời của Báo đã hoàn thành. BBT gồm 4 người: TBT Trịnh Tố Tâm; Phó TBT cáng đáng Cơ quan đại diện phía Nam Nguyễn Ngọc Niên; Phó TBT đảm đương tài chính Lê Văn Minh; Phó TBT đảm đương tòa soạn Hà Nội Kim Quốc Hoa… Trong quá trình chuẩn bị cho sự ra đời của tờ báo, lại một cảnh huống mới xuất hiện, đó là việc Đơn xin chuyển ngành của tôi đã không được Tổng biên tập Báo QĐND ưng ý.
V: 20 năm trôi qua, nhi ều th ế h ệ làm báo đã tr ưởng thành t ừ báo LĐ&XH, đã v ề h ư u ho ặc chuy ển công tác. Với ý chí kiên tâm, sự ham mê và khát khao chinh phục lĩnh vực mới, trong tôi lúc đó tràn đầy niềm tin.
Chỉ nội việc chăm lo chính sách thời hậu chiến, tôi vẫn còn nhớ như in có lần ông đã dốc bầu tâm huyết với chúng tôi rằng: “Trong l ịch s ử c ủa đ ất n ước, sau m ỗi cu ộc chi ến tranh, tiên nhân ta không bao gi ờ làm ch ậm nh ư th ế này.
Ban biên tập trước nhất của Báo có Anh hùng Trịnh Tố Tâm, anh Kim Quốc Hoa và tôi đều xuất thân từ quân ngũ. Thu Hằng (thực hành). Ông Nguyễn Thắng vốn là người thầy dìu dắt tôi ở báo Quân đội dân chúng. Ông là một vị lãnh đạo trưởng thành từ rất trẻ nên có một tầm nhìn khôn cùng hào phóng và đặc biệt có niềm tin vào lớp cán bộ trẻ. Nói về sự ra đời của Báo LĐ&XH, điều đầu tiên phải nhắc tới đó là Bộ Trưởng Trần Đình Hoan – người đã có ý tưởng và là vong linh dẫn dắt sự ra đời của một tờ báo ngành trong thời kỳ đổi mới.
Nhưng rất may – có thể nói là rất may mắn – đúng ngày 1/1/1993, Anh hùng Trịnh Tố Tâm (bí thơ Trung ương Đoàn) được Chính phủ điều động về làm Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH. Hồ Chí Minh chờ. Với trọng trách này, vị Bộ trưởng đầy tâm huyết phải đối đầu với hàng loạt thách thức của buổi giao thời: Sự chuyển đổi chính sách từ cơ chế cũ sang cơ chế mới.
Bởi khi đó tôi mới được tăng cường cho Miền Nam, lại đã được cấp đất và nhập hộ khẩu vào TP. Lãnh đạo Bộ đề nghị phải chọn được một người có đủ uy tín để đảm đương vai trò là Tổng biên tập – Thời ấy, để phụ trách vai trò Tổng biên tập thì tôi lúc đó còn quá trẻ (35 tuổi), lại chưa có đầy đủ kiến thức chuyên ngành nên được chỉ định làm Phó TBT, có nhiệm vụ thực thi Đề án.
Đề án tôi trình lên Bộ trưởng đã được ông chỉ đạo vụ Tổ chức – cán bộ triển khai lấy ý kiến và tiến hành các phương án chuẩn bị cho sự ra đời của tờ Tuần báo.
Về quá trình này, tôi chỉ xin đề cập đến 2 vấn đề “cốt tử” ban sơ.
Ngày 24/8, Báo chính thức làm Lễ ra mắt tại Thủ đô Hà Nội và đúng ngày khai sinh 25/8, Báo làm Lễ ra mắt rất trọng thị tại Dinh hợp nhất, TP. Ý tưởng xuất bản 1 tờ Tuần báo của ông đã được phổ quát, truyền đạt trong lãnh đạo và toàn cơ quan Bộ. Tỉ dụ như Chương trình canh tân lương lậu – tiền công; quyết nghị 120 về giải quyết việc làm khi chuyển đổi từ cơ chế bao cấp sang cơ chế thị trường; Nghị định 176 về giải quyết cần lao trong doanh nghiệp quốc doanh; Bộ Luật Lao động đầu tiên của nước CHXHCN Việt Nam; Pháp lệnh Người có công; Pháp lệnh hủi danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng; chính sách chăm nom thương binh và gia đình liệt sĩ… Đó là những dấu ấn quan trọng trong công tác quản lý quốc gia của ngành LĐ-TB&XH ở thời kỳ đổi mới.
Anh Kim Quốc Hoa và tôi lập tức tới gặp anh Trịnh Tố Tâm trước ngày anh nhận quyết định để thuyết phục anh Tâm đảm đương kiêm nhiệm trọng trách này. Sau khi thuyết phục được anh Tâm, chúng tôi tức khắc trình Phương án lên Bộ trưởng Trần Đình Hoan. Anh Lê Văn Minh lập tức trình Đề án của tôi lên Bộ Trưởng Trần Đình Hoan.
Hai là: Phải được cơ quan có thẩm quyền cho phép xuất bản một tờ báo mới. Sau cái Tết năm 1992, từ Hà Nội trở lại Sài Gòn, tôi đã dành quờ tâm lực cho việc nghiên cứu, thực hiện và soạn thảo Đề án xuất bản tờ Tuần báo này.
Trong cuộc chuyện trò tại nhà riêng của anh Lê Văn Minh – Tổng biên tập tùng san LĐ&XH (sau này cũng có thời kì 5 năm làm Tổng Biên tập Báo Lao động & tầng lớp) – anh Minh đã truyền đạt với tôi tuốt luốt ý thức, ý tưởng, mong muốn của Bộ trưởng Trần Đình Hoan về việc ủ ấp ra đời tờ Tuần báo.
Tờ Lao động & tầng lớp ra đời là sự kiện rất có ý nghĩa, đánh dấu sự hiện diện của một bộ mặt mới trong đội hình báo chí nước nhà, song song là Cơ quan ngôn luận hữu hiệu của Bộ, Ngành cần lao – Thương binh và tầng lớp… + PV: Có m ột chi ti ết mà các “công dân” c ủa Báo Lao đ ộng & Xã h ội và không ít ng ười th ực s ự quan tâm đã băn khoăn nh ư ng không ph ải ai cũng tìm ra câu tr ả l ời xác đáng.
HCM. Đích thân ông đã khuyến khích, cổ vũ một số cán bộ trong cơ quan xây dựng Đề án thành lập tờ báo của ngành.
Sự hiệp tác của tôi với tùng san LĐ&XH ngày một gắn bó hơn. Hồ Chí Minh. Hiểu rõ khả năng và máu nóng của tôi, chính anh Lê Văn Minh đã khích lệ, cổ vũ tôi xây dựng “Đ ề án thành l ập t ờ Tu ần báo” của ngành LĐ-TB&XH.
Với chức năng quản lý Nhà nước về các lĩnh vực: Lao động – việc làm, tiền công – lương bổng, chính sách từng lớp thời hậu chiến… vì thế cần lao và từng lớp đã thực thụ trở thành “hai đ ại v ấn đ ề” xung yếu của nhà nước ngày nay cũng như lâu dài.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét