Tình báo Mỹ: Đau đầu với các nhân viên “ngoài luồng”

Phụ thuộc nhiều vào tình báo tư nhân Sự kiện khủng bố ngày 11/9/2001 đã mở ra nhịp phát triển vượt bậc cho ngành tình báo tư nhân. Đầu thập niên 90 thế kỷ XX, sau khi Liên Xô tan rã, Chiến tranh lạnh chấm dứt, ngành tình báo Mỹ không còn đích quan yếu nữa nên đã thẳng cánh cắt giảm nhân sự, tiết giảm kinh phí hoạt động. Sau sự kiện 11-9, giới lãnh đạo nước Mỹ lo sợ những cuộc tiến công rưa rứa có thể sẽ nối xảy ra, nên chi đã tăng cường công tác thu thập thông tin tình báo để chống khủng bố. Ắt các cơ quan tình báo của Mỹ đều giao hội vào việc thu thập và xử lý thông báo tình báo chống khủng bố. Với khối lượng thông báo tình báo đồ sộ, nhân sự ngành tình báo không thể đáp ứng nổi yêu cầu xử lý vừa nhanh vừa chuẩn xác. Cho nên, để xử lý được khối lượng thông báo tình báo đó, chỉ có cách thuê tình báo tư nhân. Theo thống kê của tờ Washington Post, đến năm 2010, ngân sách tình báo Mỹ đã tăng 250% so với năm 2000. Các công ty dịch vụ tình báo tư nhân cũng tăng trưởng ào ạt. Nước Mỹ hiện có hàng chục ngàn nhân viên tình báo tư nhân thuộc 1.931 công ty ký giao kèo làm việc cho các cơ quan tình báo. Họ làm việc bên cạnh các viên chức tình báo trong biên chế tại 10.000 địa điểm văn phòng tình báo trên khắp nước Mỹ. Họ giúp các cơ quan tình báo xử lý các công việc rất đa dạng, từ phân tách cảnh huống tại CIA, DIA đến tương trợ kỹ thuật, công nghệ phục vụ cho tình báo tín hiệu tại NSA. Riêng tại thủ đô Washington DC, người ta đã phải xây dựng thêm khoảng 30 khu phức hợp với tổng diện tích sàn lên đến 17 triệu m 2 , được đảm bảo an toàn cao độ để dùng làm chỗ làm việc cho lực lượng tình báo tuyệt mật. Và công việc mà các viên chức tình báo tư nhân thực hành thật ấn tượng. Theo thưa của Văn phòng Giám đốc Tình báo nhà nước Mỹ (DNI), tình báo tư nhân xử lý đến 70% khối lượng công việc của cộng tán đồng báo Mỹ và cũng ngốn đến 70% ngân sách của ngành tình báo. Riêng NSA, số lượng nhân viên hiệp đồng tư nhân đã tăng mạnh, từ 140 người vào năm 2001 lên 6.000 người vào năm 2006 và hơn 10.000 người vào năm 2012. Quy mô và tầm vóc của tình báo hợp đồng tư nhân ngày nay đã vượt qua khả năng mường tượng của công chúng Mỹ. Người ta không biết rõ chúng lớn đến mức nào, nhiều đến mức nào. Booz Allen Hamilton, công ty cung cấp dịch vụ tình báo tư nhân lớn nhất nước Mỹ. Trong số hàng ngàn công ty cung cấp dịch vụ tình báo tư nhân, Booz Allen Hamilton được xem là nhà thầu lớn nhất, với doanh thu năm 2012 đạt 5,8 tỉ USD. Dịch vụ an ninh, tình báo giao kèo với chính phủ là mảng dịch vụ mang lại nguồn thu béo bở nhất, trong đó ngành tình báo chiếm 25% doanh số năm 2012 của BAH, trong khi ngành an ninh, quốc phòng mang lại 55% doanh thu. Công ty hiện có 25.000 viên chức thì hết 2/3 làm việc hiệp đồng cho chính phủ, được cấp quyền tiếp cận thông tin từ mật cho đến tuyệt mật. Snowden được cấp quyền tiếp cận thông báo chừng độ tuyệt mật. Vấn đề đang gây lo ngại cho cộng đồng tình báo Mỹ hiện thời là tình trạng rò rỉ thông tin mật từ các viên chức tình báo tư nhân. Việc này thường khởi hành từ những người được cấp quyền tiếp cận thông tin mật ở mức độ cao, như Snowden. Ở nước Mỹ, quyền tiếp cận thông tin mật được xem là một "món hàng" có giá trị cao, vì nó có thể mang lại nhiều thứ cho người sở hữu, như địa vị, danh tiếng, tiền nong. Đến thời điểm năm 2011, nước Mỹ có 4,2 triệu người được cấp quyền tiếp cận thông báo mật, trong đó khoảng 1/3 có quyền tiếp cận thông báo tối mật, và 38% là nhân sự của các công ty tư nhân. Từ năm 2007, Quốc hội Mỹ đã lên tiếng báo động về tình trạng các cơ quan tình báo Mỹ, nhất là NSA và CIA, phụ thuộc quá nhiều vào tình báo tư nhân để thực hành các công việc mà đúng ra viên chức trong ngành tình báo phải thực hiện. Khi đó, các cơ quan tình báo đã hứa là sẽ cắt giảm số giao kèo tình báo tư nhân, một mặt là để tùng tiệm tổn phí hoạt động, mặt khác cũng nhằm hạn chế rủi ro rò rỉ thông báo mật do các nhân viên hợp đồng tư nhân gây ra. Thế nhưng, từ đó đến nay, số lượng hiệp đồng thuê tình báo tư nhân không những không giảm mà còn tăng lên. Giới chức tình báo Mỹ cho rằng, tình báo tư nhân không chỉ có mặt bị động mà còn có những lợi. Thiết thực, đầu tiên là họ giúp giải quyết được bài toán nhân sự có trình độ chuyên môn cao. Tuy nhiên, sau vụ Snowden, vững chắc ngành tình báo tư nhân sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều. Trước mắt, 2 viện Quốc hội Mỹ đang bàn thảo tìm biện pháp tách tình báo hiệp đồng tư nhân ra khỏi ngành tình báo Mỹ. Thực hiện điều này trong bối cảnh hiện quả là khó, vì nước Mỹ vẫn đang đấu cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu, thậm chí còn mở mang thêm địa hạt trinh sát viên, thu thập thông báo, dữ liệu phục vụ cho đích phát hiện sớm và ngăn ngừa nguy cơ khủng bố. Từ đó, nhu cầu về nhân sự trình độ cao, có khả năng làm việc ngay buộc các cơ quan tình báo phải thuê tình báo tư nhân. Nếu loại bỏ tình báo tư nhân, các cơ quan tình báo Mỹ sẽ gặp khó khăn lớn khi phải ngần nhân sự lấp vào các khoảng trống do tình báo tư nhân để lại. TAO - Đội quân hacker tuyệt mật của NSA Theo nhiều nguồn tin đáng tin, một đơn vị hacker tuyệt mật của Cục An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) - tổ chức nghe lén điện tử khổng lồ của chính quyền Mỹ - gọi là Phòng Chiến dịch thâm nhập thích ứng (TAO) đã thâm nhập thành công các hệ thống máy tính và viễn thông của Trung Quốc suốt 15 năm qua, thu thập một lượng thông báo khổng lồ đáng tin nhất về những gì diễn ra bên trong tổ quốc này. Tình báo tư nhân thực hiện đến 70% khối lượng công việc của ngành tình báo Mỹ. Nằm ẩn sâu bên trong hội sở phức hợp của NSA ở Fort Meade, bang Maryland miền Đông nước Mỹ, TAO được coi là bộ phận bí hiểm đối với nhiều viên chức cơ quan tình báo tín hiệu. Chỉ có một số ít sĩ quan NSA có quyền biết tuốt thông báo về TAO do chừng độ cực kỳ mẫn cảm của các chiến dịch và những người bước vào không gian làm việc của đơn vị này bức phải có giấy phép đặc biệt. Cánh cửa thép dẫn vào trọng tâm chiến dịch điện tử siêu đương đại của TAO được quân lính vũ trang bảo vệ và người muốn bước qua nó phải gõ mật mã 6 chữ số trên bàn phím cũng như qua thẩm tra quét võng mạc. Theo tiết lậu của một sĩ quan NSA giấu tên, nhiệm vụ của TAO khá đơn giản - thu thập thông báo tình báo về các mục tiêu nước ngoài bằng cách lén lút xâm nhập các hệ thống máy tính và viễn thông, bẻ khóa mật mã, phá hỏng hệ thống an ninh bảo vệ máy tính, móc túi dữ liệu lưu trữ trên ổ cứng máy tính và sau đó sao chép ắt mọi dữ liệu quan yếu. Tóm lại, đó là công việc thường ngày của một hacker chuyên nghiệp. NSA dùng thuật ngữ khai hoang mạng máy tính (CNE) để diễn đạt các chiến dịch này. Ngoại giả, TAO cũng có nhiệm vụ phát triển kỹ thuật tin học cho phép cộng tán thành báo Mỹ phá hủy hay gây thiệt hại cho các hệ thống viễn thông và máy tính nước ngoài bằng cuộc tiến công mạng theo lệnh từ tổng thống. Một tổ chức tình báo khác chịu nghĩa vụ tiến hành cuộc tiến công mạng như thế là Bộ chỉ huy Mạng Mỹ (Cybercom) với tổng hành dinh cũng đặt tại Fort Meade và chịu sự lãnh đạo của chính Giám đốc NSA - tướng Keith Alexander. Từ tháng 4/2013, người chỉ huy TAO là Robert Joyce - nguyên Phó giám đốc Ban chỉ đạo bảo đảm an ninh (IAD - bộ phận có nhiệm vụ bảo vệ các hệ thống thông tin giao thông và máy tính của chính quyền Mỹ) của NSA. TAO hiện được coi là nguyên tố lớn nhất và quan trọng nhất của Ban chỉ huy Tình báo tín hiệu (SIGINT) của NSA - bao gồm trên 1.000 hacker quân sự lẫn dân sự, các chuyên gia phân tách tình báo, chuyên gia về đích, các nhà thiết kế phần cứng và phần mềm máy tính, các kỹ sư điện tử. Biệt khu bất khả xâm phạm của TAO ở Fort Meade là trọng điểm Chiến dịch từ xa (ROC), nơi mà đội ngũ hacker lão luyện (họ tự xưng là những gián điệp CNE) làm việc luân phiên theo ca cả ngày lẫn đêm. Các gián điệp CNE liên tiếp cữ các hệ thống máy tính ngờ được sử dụng bởi các phần tử khủng bố để chuyển thông điệp đến các thành viên khác hay những người thiện cảm với tổ chức khủng bố. Sau khi các máy tính này được nhận diện và định vị, gián điệp CNE tiến hành đột nhập nhờ vào phần mềm chuyên dụng do hàng ngũ kỹ sư và chuyên gia của TAO thiết kế riêng cho mục đích này và tải xuống các nội dung chứa trong phần cứng máy tính đích, thả "bọ" điệp báo vào hệ thống máy tính đối phương để từ đó giúp TAO trinh sát liên tiếp dòng lưu thông của các email và thông điệp văn bản trên máy tính hay điện thoại di động. TAO khó thể hoàn thành nhiệm vụ nếu không có đội ngũ nhà khoa học máy tính và kỹ sư phần mềm hào kiệt chịu sự chỉ huy của Ban Công nghệ mạng dữ liệu (DNTB) hình thành nhằm mục đích phát triển phần mềm máy tính tinh tướng giúp các gián điệp CNE hoàn thành sứ mạng thu thập thông tin tình báo. Ngoại giả, TAO còn biên chế một nhóm đặc biệt gọi là Ban Công nghệ mạng viễn thông (TNT) nghiên cứu phát triển các kỹ thuật cho phép đội ngũ hacker của TAO bí hiểm truy nhập các hệ thống máy tính mục tiêu và mạng viễn thông. Một bộ phận khác nữa của TAO gọi là Ban sứ mệnh công nghệ hạ tầng (MITB) để phát triển xây dựng phần cứng giám sát máy tính và các mạng viễn thông và đảm bảo cơ sở hạ tầng cho hoạt động trót lọt. TAO thậm chí còn thành lập đơn vị nhỏ thu thập thông tin tình báo bí hiểm gọi là Ban Chiến dịch công nghệ truy nhập (ATOB) bao gồm nhân công được thuyên chuyển từ Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) và Cục Điều tra Liên bang (FBI). Từ khi được thành lập vào năm 1997, TAO nức danh cung cấp nhiều thông tin có giá trị cho cộng nhất trí báo Mỹ không chỉ riêng về Trung Quốc mà còn về các nhóm khủng bố và các hoạt động điệp viên nước ngoài chống Mỹ, cũng như về các chương trình phát triển tên lửa, khí giới hủy diệt hàng loạt và tình hình kinh tế trên toàn cầu. Theo tiết lộ của một cựu quan chức NSA, vào năm 2007 TAO đã xâm nhập thành công hàng ngàn hệ thống máy tính nước ngoài, đọc lén email của nhiều đích trên khắp thế giới. Trong cuốn sách xuất bản năm 2009 về lịch sử phát triển của NSA - "The Secret Sentry" - của tác giả nhà báo Matthew Aid, chương trình móc túi dữ liệu của TAO vào thời gian đó được gọi là Stumpcursor và nó được đánh giá là cực kỳ quan trọng cho quân đội Mỹ ở Iraq. Năm 2007, TAO cũng cung cấp cho chính quyền Mỹ nhiều thông tin quan trọng về chương trình hạt nhân của Iran. Mọi thông báo về TAO đều được xếp loại tuyệt mật, thậm chí "siêu mẫn cảm" bên trong NSA. Trong những năm gần đây, các chiến dịch thu thập thông tin của TAO đã mở rộng từ Fort Meade đến một số trạm nghe lén quan trọng khác của NSA. Bây giờ, các đơn vị nhỏ của TAO đang hoạt động trong các trọng điểm nghe lén trực thuộc SIGINT của trạm NSA Hawaii ở đảo Oahu của Hawaii, trạm NSA Texas ở Medina Annex bên ngoài đô thị San Antonio và một trạm khổng lồ khác của NSA ở cứ không quân Buckley bên ngoài thị thành Denver thuộc bang Colorado. Vấn đề là, TAO đang ngày một lớn mạnh và chuyển giao quá nhiều thông báo tình báo có giá trị đến mức nó không thể được giấu kín như trước đây nữa