Hằng ngày đi dạy học qua đây, đay đả Võ Nguyên Giáp đều dừng lại
Võ Nguyên Giáp viết nhiều bài đăng trên Báo Notre Voix với bút danh Vân Đình và Hồng Thạch. Nét nổi trội ở ông là người trực tiếp làm ắt các khâu, các công việc của một người làm báo. Nghề làm báo hao tâm tổn trí, gian khổ nhưng người làm báo được đền bù xứng đáng là niềm vui khi thấy tác dụng và hiệu quả của tờ báo trong đông đảo bạn đọc”.
Phải phát hiện kịp thời mưu đồ, mánh khoé của giai cấp thống trị; yêu cầu, tâm lý đa dạng và thẳng tính đổi thay của bạn đọc, ước muốn sâu xa của quần chúng. Ngày 6-6-1936, tờ Hồn trẻ tập mới ra đời. Vận động cho sự ra đời của Báo Notre Voix (ngôn ngữ của chúng ta-số 1 ra ngày 1-1-1939). Đặt tên cho một bài báo rất khó. Sau khi báo Le Travail đóng cửa, Võ Nguyên Giáp cùng hết thảy lực lượng biên tập viên, hiệp tác viên chuyển sang Báo giao hội (Rassamblement).
Nhưng khó hơn nhiều là nghệ thuật đưa vấn đề đúng lúc, tác dụng sẽ được nhân lên gấp bội. Báo rất được độc giả hoan nghênh, in ra không đủ bán. Trở ra miền Bắc, ông báo cáo với Ủy ban và đề nghị Xứ ủy Bắc Kỳ cho tổ chức Hội nghị Báo giới toàn xứ theo gương của Trung Kỳ và thành lập Hội Ái hữu báo giới Bắc Kỳ. Trong thế cục hoạt động cách mạng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp xoành xoạch gắn với hoạt động báo chí, văn hóa.
Đó là công việc xoành xoạch khẩn trương. Qua những bài bình luận sắc sảo của ông viết về các vấn đề quốc tế, về các lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa, xã hội, quân sự, giáo dục, chứng tỏ tác giả có khối lượng tri thức khá sâu rộng về nhiều mặt và bản lĩnh chính trị vững, tư duy khoa học, cách mệnh.
Lúc này, phong trào dân chủ đang lên mạnh, tên hội tụ không còn hiệp nên ngừng bản để cho ra đời Báo En Avent (Tiến lên-xuất bản số 1, ngày 20-8-1937). Từ tháng 11-1936, Báo Le Travail đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Xứ ủy tạm thời Bắc Kỳ liên Bắc Trung Kỳ qua Ban hành động nửa hợp pháp của Xứ ủy do xứ ủy viên Đặng Xuân Khu (Trường Chinh) đảm nhiệm.
Tôi thường mất nhiều thời gian cân nhắc, tìm những kiểu chữ hợp cho nhan đề một bài báo chỉ vài dòng. Hội nghị cử Võ Nguyên Giáp làm Chủ tịch và đồng chí Trần Huy Liệu làm Phó chủ toạ Ủy ban Báo chí. Tiếp đến là các tác phẩm: “Người ta bóc lột nông dân như thế nào?”, “Tô ruộng”, “Sự thật về Hiệp ước ngày 6-6-1884”, “Về tự do của các hội và đảng chính trị”.
Theo tư tưởng Mác-xít. Thời cơ Đại tướng Võ Nguyên Giáp trở lại làm báo là lúc Mặt trận Bình dân Pháp giành được chiến thắng trong cuộc Tổng tuyển cử ở Pháp. Về thời gian này, Trung tướng Hồng Cư viết: “Anh Giáp làm việc rất phấn chấn, mặc dầu sức khỏe của anh không tốt cho lắm. Thời kỳ vận động dân chủ 1936-1939, Võ Nguyên Giáp viết báo cốt yếu bằng tiếng Pháp và đối tượng mà các tác phẩm của ông hướng tới đốn là xã hội trí thức, Học sinh, sinh viên.
Lần theo bút danh của Võ Nguyên Giáp, người ta đã tìm thấy 27 bài đăng trên 36 số báo Tiếng dân. Hội nghị họp vào ngày 27-3-1937 tại Đông Ba, Huế. Năm 1929, ông vào làm biên dịch tin tưởng. Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi đó trở nên một biên tập viên chính, được cắt cử viết khá nhiều đề tài như cổ vũ Đông Dương đại hội, chiến trận Dân chủ, thời sự quốc tế, đời sống nông dân với các cuộc đấu tranh ruộng rẫy như Cồn Thoi, những cuộc chống chọi đình công của thợ xẻ, thợ giày, thợ mỏ.
Báo ra đến số 5 thì bị nhà cầm quyền Pháp đóng cửa. Trong phong trào đấu tranh đòi tự do ngôn luận, Xứ ủy Trung kỳ khởi xướng tổ chức Hội nghị Báo giới toàn xứ. Võ Nguyên Giáp được trao nhiệm vụ cùng với các đồng chí: Khuất Duy Tiến, Trần Huy Liệu, Đào Duy Kỳ, Phan Tử Nghĩa tổ chức cuộc hội nghị này. Dòng thứ hai thường quan yếu nhất, nhưng các dòng khác không thể coi nhẹ, vì phải góp phần tạo nên một chỉnh thể.
Theo Trung tướng Hồng Cư trong bài viết với nhan đề "Võ Nguyên Giáp-Nhà báo trong phong trào chiến trường Dân chủ Đông Dương (1936-1939)", trong những năm 1936-1939, nghề chính của Đại tướng là dạy học ở trường Thăng Long, đồng thời ông cũng đấu học trường Luật, nhưng phần lớn thời kì của ông lại dành cho hoạt động báo chí.
Võ Nguyên Giáp thay mặt Báo Rassemblement và Hà Huy Giáp thay mặt Báo Tiếng trẻ vào Huế dự. Ngày 16-4-1937, nhà cầm quyền thực dân Pháp ra lệnh đóng cửa. Trung tướng Hồng Cư viết: “Theo pháp luật của chính quyền thực dân, muốn ra báo bằng tiếng Pháp, chỉ cần nộp trước tờ khai tên báo, chủ nhiệm, quản lý, nếu vi bất hợp pháp luật, những người này sẽ bị đưa ra tòa xét xử.
Các tác phẩm của ông đề cập đến những vấn đề vũ trụ luận, triết học, mâu thuẫn xã hội trong chế độ nô lệ, phong kiến, về nền nghệ thuật học bình dân, kinh tế. Thời đó, ở một góc ngã tư phố Tràng Tiền có đặt một bảng thông báo của ARIP (tên viết tắt của Agence de Radio, d’information et de Propagande: Hãng Phát thanh, thông tin và Tuyên truyền). #, Để biết mình phải làm gì”. Thời kỳ vận động dân chủ, Võ Nguyên Giáp tích cực, chủ động viết bài cho báo chí cách mệnh, hết tờ này sang tờ khác, cho đến khi nổ ra Chiến tranh thế giới thứ hai, các báo chí cộng sản và cách mạng bị cấm xuất bản
Nội dung tất nhiên cần được đảm bảo chuẩn xác, chặt chẽ, nhưng hiệu quả đối với người đọc thường lại do cách biểu lộ, miêu tả quyết định.
Đàm luận về tình hình thế giới, Võ Nguyên Giáp có tới 9 bài chuyên luận sâu và 3 bài hệ trọng về Trung Quốc, trong đó tụ họp bình luận về những cuộc hỗn chiến liên hồi giữa các tập đoàn quân phiệt Tưởng Giới Thạch, Phùng Ngọc Tường, Diêm Tích Sơn, đưa ra những dự báo xác thực về cuộc cách mệnh giải phóng do Đảng Cộng sản Trung Quốc thủ xướng và lãnh đạo.
Với bút danh Vân Đình, ông tích cực viết bài cho các chuyên mục: "Thế giới thời đàm", "Thế giới tọa đàm", phê phán "sự nghiệp của Quốc tế liên minh" chẳng làm được gì, chỉ nói suông. Những bài chính, phụ, ngắn, dài, nặng, nhẹ, phải phối hợp với nhau một cách hữu cơ, tạo nên sự hài hòa như những màu sắc của một tác phẩm hội họa, mới mang lại hứng cho người đọc.
Ngày 16-9-1936, tờ báo tiếng Pháp Le Travail (cần lao) ra số trước hết. Nhân này, ông tâm tình: “Nghề báo là một nghệ thuật đầy hứng thú… Tính thời gian rất quan trọng. Lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam còn ghi nhớ sự kiện Võ Nguyên Giáp cùng với Đặng Thai Mai, Phan Thanh, Trần Đình Long, Vũ Đình Huỳnh, Nguyễn Văn Chất.
Anh Giáp viết bài tố giác đăng liên tiếp mấy số Báo Le Travail. # Cho Báo Tiếng dân do cụ Huỳnh Thúc Kháng là Chủ nhiệm. Cuộc bãi công nổ ra ngày 13-11-1936 lúc đầu tại Cẩm Phả, với hơn một vạn thợ mỏ dự, sau một tuần lan ra khắp vùng mỏ với hơn năm vạn người dự. Anh Võ Nguyên Giáp bàn với anh Đặng Thai Mai và các giáo sư trường Thăng Long cùng nhau góp tiền để làm cho tờ báo sống lại với một nội dung hoàn toàn mới.
May sao có tờ Hồn trẻ của Hướng đạo sinh, vì thua lỗ phải tạm ngừng xuất bản, chủ nhiệm báo sẵn sàng nhượng lại bản quyền. Sau này khi đã chuyển qua công tác quân sự, tôi thấy làm một số báo cũng giống như tổ chức một trận đánh hiệp đồng. QĐND - Năm 1991, Đại tướng Võ Nguyên Giáp được Hội Nhà báo Việt Nam tặng Huy chương Vì sự nghiệp Báo chí Việt Nam.
Những kiểu chữ lớn, nhỏ, béo, gầy, đứng hoặc nghiêng – đều có vai trò và hiệu lực riêng của nó trên trang báo mà người làm báo không thể không biết tới. Nhân dịp này, Đại tướng tâm tư: “Nghề báo là một nghệ thuật đầy hứng. Một buổi chiều tháng 6-1936, tin chiến thắng của chiến trận Bình dân Pháp được công bố.
Có thể nói, đây là tờ báo tiếng Việt trước tiên công khai cổ động đấu tranh cho các khẩu hiệu dân sinh, dân chủ, đòi đại xá chính trị phạm, ủng hộ chiến trận Bình dân Pháp và tụ hội hoài vọng của các xã hội quần chúng Việt Nam nhằm phản ảnh với phái bộ điều tra của Chính phủ trận mạc Bình dân Pháp do Gô-đa cầm đầu sẽ sang Đông Dương.
Năm 1991, Đại tướng Võ Nguyên Giáp được Hội Nhà báo Việt Nam tặng Huy chương Vì sự quả báo chí Việt Nam. Tuy nhiên, đây là tiếng chuông báo hiệu phong trào hoạt động báo chí công khai của chiến trận Dân chủ Đông Dương trong thời gian 1936-1939”.
Tình hình đang chuyển biến theo chiều hướng thuận lợi, Võ Nguyên Giáp nghĩ ngay tới chuyện ra một tờ báo để đón Thời cơ. Ảnh tư liệu Trên thế giới có lẽ hiếm có một vị tướng như Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Viết hàng trăm bài báo, gần 100 luận văn có giá trị trên nhiều lĩnh vực… Tác phẩm đầu tay của Đại tướng Võ Nguyên Giáp là bài "Đả đảo tên bạo chúa ở trường Quốc học!” (À bas la tyranneau du Collège!) được viết vào cuối tháng 7-1927, gửi tờ báo L'Annam xuất bản bằng tiếng Pháp ở Sài Gòn, nhưng không được đăng.
Lúc này, Võ Nguyên Giáp là một thành viên nòng cột của Ban hành động. Từ lãnh đạo báo giới, viết bài, tổ chức tòa soạn, đến cả phát hành báo chí… Ở Đại tướng Võ Nguyên Giáp, có một mối quan hệ đặc biệt giữa nghề văn và nghề võ, giữa nghệ thuật báo chí và nghệ thuật quân sự, giữa “nghệ thuật tổ chức thông báo” trong làm báo với “nghệ thuật bày binh bố trận” trong đánh giặc.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp từng viết nhiều bài in trên Báo Tiếng dân. Những bài báo này đã gây được sự chú ý của dư luận trong nước và cả ở Pháp, tạo ra sự ủng hộ đối với cuộc đấu tranh của thợ mỏ”.
Le Travail tồn tại được 7 tháng với 30 số báo. Học sinh Thăng Long tự nguyện đi bán báo và góp tiền ủng hộ báo. Chính quyền thực dân Pháp điều động lính lê dương về vùng mỏ, uy hiếp tinh thần thợ bãi công. Bố cục không hợp lý sẽ làm giảm hiệu quả của một số báo có nhiều bài hay. Thời gian làm việc tại Báo Le Travail, Võ Nguyên Giáp có một thiên phóng sự điều tra dài kỳ về cuộc sống của đồng bào ở những vùng bị lũ lụt.
Nghe tin có cuộc làm reo lớn của công nhân vùng mỏ, anh đã đạp xe đạp 200km từ Hà Nội về tới Cẩm Phả để viết bài đăng báo.
Nguyễn Văn Lâm (tổng hợp). Nhà báo Võ Nguyên Giáp. Có được tin sớm để đăng đã khó. Hội nghị lần thứ nhất của báo giới Bắc Kỳ họp ngày 24-4-1937 tại Hội quán CSA số 1 phố Sác-lơ Cu-li-ê (nay là Câu lạc bộ Thể dục thể thao Khúc Hạo).
Nhưng muốn xuất bản một tờ báo tiếng Việt, phải xin phép, thể lệ rất phiền toái và thường phải chờ đợi lâu. Ngoài việc viết bài cho Báo Notre Voix, Võ Nguyên Giáp còn viết bài đăng trên các báo: Thế giới của Đoàn Thanh niên dân chủ, Dân chúng-cơ quan của Trung ương Đảng.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét